Een thuis weg van huis
Een omgeving bedacht door Archipelago die voor een (on)bepaalde tijd een thuis ‘weg van huis’ vormt voor volwassenen met een beperking.
De Kerselaar is een residentie voor mensen met een beperking, ontworpen als een dorp met een herkenbare structuur, te midden van een groene, helende omgeving. Door aan het begin van het ontwerpproces deel te nemen aan de dagelijkse activiteiten van De Kerselaar, hebben we het ontwerp kunnen sturen naar de specifieke behoeften van de bewoners volgens scenario-based design. Met de rechtstreekse verbinding naar de buitenomgeving, overvloedig daglicht, duurzame energie en de keuze voor milieuvriendelijke materialen, staat bovendien het belang van de natuur centraal in het project.
De gebruiker(s) aan het woord
Hoe een (gebouwde) omgeving creëren die haar gebruikers ondersteunt en stimuleert? Reeds in de wedstrijdfase, spendeerden we tijd in het dagactiviteitencentrum van De Kerselaar om samen met de bewoners deel te nemen aan activiteiten zoals muziek maken, kaarsenatelier, postatelier, etc. Zo ondervonden we aan den lijve de omgeving en hoe deze wordt gebruikt. Dit hielp ons om ons een beeld te vormen van de unieke profielen, zorgvragen en noden van de bewoners en vervolgens hierop gebaseerde persona’s te vormen (Scenario Based Design). Deze fictieve personages vormden de leidraad van het ontwerp en lieten ons toe om vanuit de gebruiker te ontwerpen. Bovendien toetsten we al in de beginfase het voorlopige ontwerp af met enkele zorgkundigen om zo hun visie mee te integreren in het ontwerp.
Een thuisomgeving op maat
Door rechtstreeks informatie te verzamelen van de gebruikers en hun omgeving, konden we gericht en efficiënt ontwerpen, wat vervolgens resulteerde in een thuisomgeving op maat.
Dit uit zich bijvoorbeeld in de keuken in de leefruimte die het kloppend hart van elke leefgroep vormt. Deze is functioneel ingericht en ondersteunt zelfstandigheid zodanig dat ook mensen in een rolstoel kunnen deelnemen aan kookactiviteiten. Daaromheen zijn verschillende zithoeken gecreëerd met elk hun eigen sfeer en intimiteitsgraad zodat elke bewoner een eigen plek, afhankelijk van zijn of haar gemoedstoestand, kan vinden.
Daarnaast worden de kamers ‘casco’ opgeleverd zodat de bewoners deze zelf kunnen inrichten op basis van hun eigen zorgbehoeftes en smaak: een flexibel in te delen kamer met een hoge ergonomiegraad en een optimale functionaliteit. De module van een kamer vloeit voort uit ons onderzoek naar de ideale bouwsteen voor zowel een bewoner met een grote fysieke zorgvraag als een bewoner met nood aan een duidelijke structuur (mentale zorgvraag).
Een thuisomgeving in het groen
De omringende groene omgeving vormt één van de belangrijkste kwaliteiten van de site in Overijse. Daarom wordt er in de residenties, het dagactiviteitencentrum en de polyvalente ruimte ingezet op binnen- en buitenruimtes die gericht zijn naar de buitenomgeving. Zo verhogen we het oriëntatiegevoel en creëren we een link met de buitenwereld.
Aansluitend is natuurlijk daglicht een belangrijk aandachtspunt binnen het ontwerp en creëerden we een thuisomgeving die de circadiaanse cyclus van de mens ondersteunt. Zo is er geopteerd voor een glassoort waarbij de kwaliteit en lichtechtheid van het invallend natuurlijk licht zo hoog mogelijk is en zijn de leefruimtes optimaal georiënteerd zodat er zowel van het ochtend-, middag-, als avondlicht kan genoten worden. Bovendien werden verschillende zomercomfortstudies uitgevoerd om zonnewering, thermische massa en ventilatiestrategieën te optimaliseren. Zo werden er in verschillende ruimtes strategieën van intensieve (nacht)ventilatie toegepast die toelaten om het zomercomfort te verbeteren. Om het zomercomfort van de cafetaria te verbeteren werd bovendien gewerkt met een grondbuis, die ’s zomer de lucht passief koelt en ’s winters met de bodemwarmte voorverwarmt.
Tenslotte, werd er ook de nodige aandacht besteed aan de keuze van de materialen. Er werd voorkeur gegeven aan materialen met een lage milieuimpact en afwerkingsmaterialen met lage binnenluchtemissies.