Mercato Centrale van San Lorenzo en Mercato Sant’Ambrogio in Florence

De historische wijkmarkten van San Lorenzo en Sant'Ambrogio in het centrum van Florence zijn al tientallen jaren een ontmoetingsplek voor de inwoners, waardoor rond deze speciale plekken een gevoel van gemeenschap, verbondenheid en betrokkenheid is ontstaan en gegroeid. Deze markten, die een symbool vormen voor de inwoners van de stad en veel toeristen trekken, hebben recent een serie renovatiewerkzaamheden ondergaan met als doel om hun imago te vernieuwen en hun relatie met klanten en winkeliers te versterken, terwijl hun identiteit en authenticiteit behouden blijft.

Beide restauratiewerkzaamheden dragen de handtekening van de Florentijnse ontwerpstudio S+S Studio van de architecten Nicola Spagni en Diletta Storace, in overleg met de gemeente van Florence, het Cultureel toezichtsorgaan en de winkeliers van de markten. Een gezamenlijk, complex en moeilijk project met als collectief doel om de plaatselijke historische en traditionele waarden te respecteren en om tegelijk de ruimte van de markt een nieuwe invulling te geven en klaar te maken voor de toekomst.

Een gedeelde visie tussen instellingen, inwoners en S+S Studio die, zoals de architecten Spagni en Storace stellen, “een bijna op maat gesneden aanpak van het architectonische ontwerp heeft: we proberen altijd respect te hebben voor de plaats waar we werken door omgevingen te creëren die een ziel hebben en betekenis dragen. Achter iedere keuze zit een gedachte en dit betekent dat we moeten kiezen wat bewaard moet blijven en wat veranderd en vernieuwd kan worden’.

De Storico Mercato Centrale van San Lorenzo is een bouwwerk van gietijzer en glas op een van de centrale punten in de stad dat gebouwd is tussen 1870 en 1874, toen Florence de hoofdstad van Italië was, door Giuseppe Mengoni- dezelfde architect-ingenieur die ook de Mercato van Sant'Ambrogio bouwde en de Galleria Vittorio Emanuele van Milaan. Massimo Manetti, voorzitter van het consortium van de Storico Mercato Centrale van Florence, een van de promotors van de renovatiewerkzaamheden vertelt: “de markt werd ontworpen als een plek van verbondenheid, waar de inwoners niet alleen hun boodschappen konden doen, maar elkaar ook konden ontmoeten. Een concentratie van personen en gedachten die ook een sociale en culturele weerslag heeft. Hier ademt men Florence, het verlangen om samen te zijn en de eigen ervaringen en de liefde voor de stad te delen”. Ondanks het verstrijken van de tijd en de grote toestroom van toeristen wil de markt vandaag de dag zijn identiteit behouden, met families die hun beroep van generatie op generatie doorgeven en die lokale producten van zeer hoge kwaliteit aanbieden.

Met een geschiedenis van bijna 150 jaar en ongeveer 100 winkels heeft de Storico Mercato Centrale van San Lorenzo de behoefte gevoeld om zijn uiterlijk te veranderen en moderner te worden om ook de jongeren aan te spreken. Vandaar het idee van S+S Studio om de groep marktkramen op de begane grond een nieuwe naam te geven, namelijk SloWrenzo®, een woordspeling op de combinatie van het concept van traagheid en kwaliteit, en de oorspronkelijke naam. De architecten Spagni en Storace leggen uit, “het is een taalkundige uitvinding die de mensen wil laten begrijpen dat het goed is om hier te komen om de traditie en de goede gewoonten in ere te houden. De wijkmarkt is in wezen duurzaam. Het is een plek waar men vooral verse 0-kilometerproducten koopt die ook werkelijk nodig zijn, zonder verspilling’.

Als onderdeel van het grote restylingproject SloWrenzo® hebben structurele werkzaamheden geleid tot de vervanging van de oude vloer, die in een slechte staat verkeerde en duidelijke gebruiksproblemen vertoonde. Uitgaande van de kritieke punten en zich bewust van het belang van de locatie, deed S+S Studio diepgaande onderzoeken in de historische archieven met nauwkeurige analyses van de eisen van de markt en van de dagelijkse activiteiten, voordat het meest geschikte gebruiksmateriaal werd gekozen. Het idee was om een vloer te vinden die zou voldoen aan zowel formele als technische eisen: aan de ene kant de behoefte aan een oplossing die in esthetisch opzicht aanzien en waardigheid aan de plek zou geven, aan de andere kant de behoefte aan een oplossing die onderhoudsgemak en hygiëne, weerstand tegen belasting en uitglijden zou garanderen.

De keuze viel op het technische keramische materiaal van FMG Fabbrica Marmi e Graniti - een merk van de Iris Ceramica Group -, met een collectie die doet denken aan straatstenen. Zoals de ontwerpers beweren, “we wilden graag een keramisch materiaal gebruiken dat zeker representatief zou kunnen zijn voor een oud materiaal en tegelijkertijd een moderne sfeer zou uitstralen met behulp van de middelen die de moderne tijd ons ter beschikking stelt en met respect voor de geschiedenis”. Op het binnenoppervlak van de markt van totaal 2500 m2 is Blast in de kleur Grey aangebracht in de versie Active Surfaces®, eco-actieve oppervlakken met antibacteriële en antivirale (ook tegen SARS-CoV-2), anti-vervuilende, geurwerende en zelfreinigende eigenschappen, gecertificeerd volgens de ISO-normen. Dankzij de blootstelling aan (natuurlijk of kunstmatig) licht en aan de vochtigheid in de lucht, kunnen deze materialen bacteriën, virussen en schimmels elimineren. Op dezelfde manier elimineren ze ook nare geurtjes, gaan ze de vorming van vervuilende deeltjes tegen en voorkomen ze dat vuil zich vasthecht, waardoor de omgevingen gezonder en comfortabeler worden. Hun eigenschappen verdwijnen niet na verloop van tijd, maar blijven gedurende de hele levenscyclus gehandhaafd. Bovendien zijn ze duurzaam, omdat ze gemaakt zijn van geselecteerde grondstoffen die zijn verwerkt in een emissievrije fabriek. Zoals de architecten van S+S Studio beweren, “we weten dat keramisch materiaal tegenwoordig het materiaal is met de minste impact op het milieu vanwege de manier waarop het wordt gemaakt, vanwege het transport, de montage, het restmateriaal- en afval. We hebben ook meteen benadrukt dat het een Made in Italy-product is dat in het midden en noorden van het land wordt gemaakt, en dus dicht bij ons”.

Blast heeft in het traditionele formaat van 60x30 cm een grotere dikte van 13 mm om extra weerstand te bieden tegen slijtage, wrijving en voortdurende belasting door het passeren van karretjes met grote gewichten, de dagelijkse schoonmaakactiviteiten en het loopverkeer. De stroeve afwerking met wrijvingscoëfficiënt R11 zorgt ervoor dat het oppervlak antislip is en dus veiliger voor werkomgevingen met veel water.

Het montagegemak van de porseleintegels heeft tijdens de vervanging van de oude vloer de chaos en het ongemak aanzienlijk verminderd: de verdeling van de markt in subunits heeft het mogelijk gemaakt om de werkzaamheden in stappen uit te voeren, zonder de activiteiten van de winkels negatief te beïnvloeden, die steeds open zijn gebleven. Bovendien konden ze perfect worden geïntegreerd in de infrastructuur, zodat een heel systeem van onderliggende diensten werd verborgen, zoals goten voor een goede waterafvoer en elektrische kabels.

Na voltooiing van het project werden gaandeweg ‘gedenkstenen’ gelegd, die ook met Blast zijn gemaakt en die met hydrojet zijn bewerkt, gegraveerd met zinnen die betrekking hebben op de Florentijnse en Toscaanse traditie, verwijzingen naar de rurale cultuur en citaten van personen die verbonden zijn met de stad. Voor S+S Studio brengt dit initiatief het collectieve geheugen onder woorden en is het een manier om eraan te worden herinnerd dat “het een plaats is waar we elke dag lopen en boodschappen doen. Tijdens het lopen kijken we naar de grond en lezen we een herinnering aan iemand die hier eerder liep dan wij”.

De Mercato Centrale van San Lorenzo is een study-case geworden, die de aandacht van andere markten trekt, zoals die van Jeruzalem. Massimo Manetti - voorzitter van het Consorzio Mercato Centrale van Florence - bevordert samenwerkingsverbanden met analoge plekken in het buitenland zoals de markten van Nishiki in Kyoto, in Riga, van de Boqueria in Barcellona. De overeenkomst is gebaseerd op een gemeenschappelijke visie op het sociale, culturele en economische belang van deze stedelijke ruimten, een wederzijds streven om de wijn- en eetcultuur, de voedselvoorzieningsketen en de kwaliteitsproducten uit de respectieve gebieden te verbeteren en te verrijken.

De grote consensus die Active Surfaces® heeft verworven voor zijn efficiëntie, niet alleen vanuit het oogpunt van functionaliteit maar ook van veiligheid en hygiëne voor personeel en klanten, voor zijn antislip- en weerstandseigenschappen, duurzaamheid en onderhoudsgemak, heeft ertoe geleid dat dit materiaal ook werd gekozen voor de stadsmarkt van Sant'Ambrogio. De vervangingswerkzaamheden van de vloer vallen onder het renovatieplan dat ook de buitenkant van het gebouw betreft. Voor de 700 m2 binnenoppervlak is gekozen voor de collectie van FMG Urban Dove in de versie Active Surfaces®, in het formaat 60x30 cm, dikte 13 mm en antislipafwerking.

Voor S+S studio waren de Active Surfaces®-materialen “echt een verrassing, omdat ze aan de verschillende wensen van de betrokken personen hebben voldaan. Ze zijn niet alleen bestand tegen breuken, slijtage, chemische stoffen en antislip, maar hebben ook de toegevoegde waarde dat ze antibacterieel en antiviraal zijn. Wij zijn zelf gefascineerd door dit concept en hebben het gebruikt om onze eindgebruiker, d.w.z. de winkeliers, te laten begrijpen dat er echt voordelen op het gebied van veiligheid zijn”.

FMG Fabbrica Marmi e Graniti toont zichzelf een betrouwbare en competente partner die de klant-opdrachtgever kan ondersteunen met een uitgebreide adviesdienst en een aanbod van hoogtechnologische technische keramische materialen, met bewezen prestaties op het gebied van esthetiek en sterkte, duurzaamheid en gezondheid die kunnen bijdragen aan de vernieuwing van cultureel waardevolle omgevingen zoals de Mercato Centrale van San Lorenzo en Sant’Ambrogio.