Een duurzame en circulaire toekomst

Het aantal studenten van de Tilburg University groeit gestaag. Ook de manier van onderwijs verandert. Daarom besloot de universiteit om op de eigen campus tussen de gebouwen CUBE en Tias een generiek modern onderwijsgebouw te laten bouwen met leslokalen en collegezalen. De duurzaamheidsambities waren hoog, met name op het gebied van energie en circulariteit. Drie partijen werden uitgenodigd om een visie daarvoor te schrijven. Een van hen, de uiteindelijke winnaar, was Powerhouse Company uit Rotterdam. Projectarchitect Janneke van der Velden en Stefan Prins, een van de partners van dit architectenbureau en verantwoordelijk voor publieke projecten, vertellen dat zij in hun visie een stap verder wilden gaan. Prins: “Wij legden de universiteit voor om de lat hoger te leggen en een voorbeeldfunctie te vervullen door het gebouw in hout te bouwen. Dat was niet de uitvraag maar deze uitdaging wilde de opdrachtgever wel aangaan.”

Grondwater als verwarmer en verkoeler

Bij het ontwerp en de bouw hebben duurzaamheid en circulariteit bovenaan gestaan. Het resultaat is een bijna volledig circulair onderwijsgebouw met oog voor omgeving en natuur. De gebouwgebonden installaties maken vrijwel volledig gebruik van elektriciteit uit zonnepanelen. Daarnaast wordt het gebouw verwarmd en gekoeld met lucht. Er wordt geen gebruikgemaakt van gas of stadsverwarming, maar van de Warmte Koude Opslag, warmteterugwinning en elektriciteit. Een Warmte Koude Opslag zorgt ervoor dat warmte en kou opgeslagen worden in het grondwater in de buurt van een gebouw. In de zomer wordt hieruit koud water gehaald om het gebouw te verkoelen. In de winter wordt het water door middel van een warmtepomp opgewarmd, om zo het gebouw te verwarmen.

Isoleren met je oude spijkerbroek

Om de warmte en kou zoveel mogelijk vast te houden, wordt er uiteraard gebruikgemaakt van isolatie. De isolatie in het Marga Klompé-gebouw is echter heel bijzonder: een deel is gemaakt van gerecyclede spijkerbroeken. Kledingafval dat voorheen verbrand zou worden, wordt gebruikt voor het creëren van katoenisolatie. Het is niet alleen een circulaire manier om je gebouw te isoleren, maar het blijkt ook een uitstekende manier te zijn om de akoestiek in het gebouw te verbeteren.

Montage met oog op de toekomst

Het gebouw bestaat bijna volledig uit een houten hoofd-draagconstructie. Hout is goed herbruikbaar, is een hernieuwbaar materiaal, het vergt minder energie om te produceren dan staal en beton en heeft daardoor een aanzienlijk lagere CO2-uitstoot. Waar mogelijk zijn de houten delen geschroefd in plaats van gelijmd, zodat deze in de toekomst een andere bestemming zouden kunnen krijgen. Ook de gevel is demontabel en daardoor herbruikbaar: in plaats van verlijmen, is er gekozen voor montage op ankers.

Bouwen en ontwerpen met oog voor flora en fauna

Zowel tijdens het bouwproces als met het ontwerp is rekening gehouden met de natuur en de omliggende omgeving. Zo is er zo min mogelijk gebruikgemaakt van bouwverlichting, zodat flora en fauna niet verstoord worden. Ook hebben alle bouwhekken onder een vrije doorloopruimte van 15 centimeter gehad, zodat dieren dit pad konden blijven gebruiken om zich tussen bos en campus te verplaatsen. In samenwerking met een ecoloog en landschapsarchitect is het omliggende terrein zo ontworpen dat er een zo natuurlijk mogelijke habitat voor de flora en fauna in het gebied wordt geboden. Er wordt gezorgd voor een waterrijk natuurgebied met zo natuurlijk mogelijke foerageergebieden, waarin dieren voedsel kunnen zoeken en vinden. Daarnaast biedt het terrein een brug tussen het Warandebos en de Groene Zoom, die zich uitstrekt tot het centrum van Tilburg. De beplanting heeft geen bewatering nodig, maar leeft van de natuurlijke neerslag op het terrein. Bovendien wordt hemelwater van het dak niet geloosd in het riool, maar wordt dit teruggeven aan de omgeving door middel van een wadi (Water Afvoer Drainage en Infiltratie).